เพลงเขมรไทรโยค
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์ เพลงเขมรไทรโยค เพลงนี้ใคร ๆ ก็รู้จักเป็นอย่างดี เพราะเป็นเพลงที่นำมาขับร้องและบรรเลงบ่อยที่สุด และได้รับความนิยมชมชื่นสูงสุดเพลงหนึ่งในบรรดาเพลงไทยที่เป็นแ บบฉบับทั้งหลาย ประวัติความเป็นมาของเพลงนี้มีอยู่ว่า เมื่อปี พ.ศ. 2431 รัชกาลที่ 5 ได้เสด็จประพาสน้ำตกไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี
ก่อนกำหนดวันเสด็จพระราชดำเนินประมาณเดือนเศษ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์ ได้ทรงแต่งเพลงขึ้นเพลงหนึ่ง โดยอาศัยเค้าของเพลงเขมรกล่อมลูกซึ่งเป็นเพลง 2 ชั้น ประดิษฐ์ดัดแปลงขึ้นใหม่เป็นเพลง 3 ชั้น กับได้ทรงพระนิพนธ์บทร้องประกอบบรรยายถึงความงดงามของธรรมชาติ แล้วประทานนามว่า "เขมรไทรโยค" ถวายแด่พระพุทธเจ้าหลวง เพื่อเป็นอนุสรณ์ในการเสด็จประพาสครั้งนั้น
จากท่วงทำนองและบทร้องอันไพเราะของ "เพลงเขมรไทรโยค" โน้มน้าวให้เรานึกถึง "ความงามของน้ำตกที่ไหลพุ่งซัดซ่ากระทบโตรกหิน ก่อนที่จะไหลลดหลั่นลงสู่ท้องธาร ส่วนกระแสชลในธารนั้นเล่าก็ใสจนแลเห็นหมู่มัจฉานานาพันธุ์แหวกว ่ายเคลียเคล้าอยู่ไปมา เบื้องบนสูงขึ้นไปก็ดาษด้วยแมกไม้แห่งวนา ในยามเย็นก่อนทิวาวารจะสิ้นสุดลง ดวงอาทิตย์ได้ทอดทิ้งไว้เพียงแสงอ่อน ๆ ทาทาบปุยเมฆที่กระจัดกระจายในท้องฟ้า และจะแว่วเสียงมวลปักษาเพรียกร้องกลับสู่รวงรังสลับกับเสียงนกย ูงที่ขานร้องเป็นระยะ ๆ จากยอดไม้ ไม่ไกลจากบริเวณแถบนั้น นี่คือความงามของไทรโยคในบทเพลง ไทรโยคอันเป็นต้นกำเนิดของลำน้ำสายหนึ่งซึ่งไหลลดเลี้ยวไปตามช่ องภูผาหลายลูกไปบรรจบกับลำน้ำสายอื่น จนเป็นแม่น้ำกว้างใหญ่ไหลออกสู่ทะเลไปในที่สุด นับแต่นี้ไปอีกไม่นาน น้ำตกแห่งนี้ซึ่งสร้างความตรึงตราใจแก่ผู้ที่มาพบเห็นก็จะสูญสิ ้นลง เหลือไว้แต่บทเพลง "เขมรไทรโยค" เท่านั้นที่จะเป็นสิ่งจารึกไว้ในความทรงจำ
เรื่อง: เพลงไทยเดิม โดย ด.ญ.ธิดารัตน์ สานันต์ เลขที่ 20 
Tue Jun 21, 2016 5:49 pm
